Bir zamanlar gazeteler, televizyonlar ve radyolar evlerimizin vazgeçilmez parçalarıydı. Koşa koşa bakkaldan aldığımız gazeteyi sabah kahvaltısında okumak, kumanda elimizde akşam haberlerini izlemek ve hafta sonu radyo programlarını dinlemek, günlük rutinimizin bir parçasıydı. Ancak, teknolojinin getirilerinden biri olan internetin hayatımıza girmesiyle birlikte, medya dünyasında büyük bir dönüşüm yaşandı. Artık geleneksel medya araçları yerini daha dinamik ve etkileşimli yeni medya türlerine bırakıyor. Peki, bu değişim nasıl gerçekleşti ve medya tüketim alışkanlıklarımızı nasıl etkiledi?
Geleneksel Medyadan Yeni Medyaya: Zaman ve Mekan Sınırlarını Aşmak
Geleneksel medya, tek yönlü bir iletişim biçimini temsil ediyordu. Gazetelerden okuduğumuz, televizyon kanallarından izlediğimiz akşam kuşağı haberleri, radyolardan dinlediğimiz programlar, belirli bir günde, belirli bir saatte ve formatta sunulurdu. Babalarımız keyif çayı eşliğinde televizyondan haber takip ederken biz o haberi dolaylı yoldan dinlemek zorunda kalıyorduk. Yani bir çeşit pasif izleyici olarak takip ediyorduk. Ancak internetin hayatımıza girmesiyle birlikte, medya tüketiminde büyük bir devrim yaşandı. Artık her şey sahip olduğumuz akıllı cihazlarda olduğu için istediğimiz zaman, istediğimiz yerde, istediğimiz içeriğe kolayca ulaşabiliyoruz. YouTube, Netflix, Instagram, Spotify gibi platformlar sayesinde de medya tüketim alışkanlıklarımız tamamen değişmiş oldu.
YouTube, eski PayPal çalışanları olan Steve Chen, Chad Hurley ve Jawed Karim sayesinde kullanıcıların kendi içeriklerini üretebileceği, paylaşabileceği ve geniş bir kitleye ulaştırabileceği devasa bir platform olarak hayatımıza girdi. Artık televizyondaki diziler yerine, sevdiğimiz YouTuber’ların günlük yaşamlarını takip ediyor, bilgilendirici eğitimden oyun videolarına kadar çok çeşitli içerikleri izliyoruz. Spotify ise müzik dinleme alışkanlıklarımızı kökten değiştirdi; artık radyo programları yerine, kişisel müzik listelerimizi dinleyebiliyor, dilediğimiz şarkıyı anında keşfedebiliyoruz. Ayrıca podcast’ler, bu dönüşümün bir parçası olarak, modern dünyanın yeni radyo programları haline geldi. İster bilimle ilgili bir konuyu dinleyelim, ister eğlenceli sohbetlerle keyifli vakit geçirelim, podcast’ler her anımıza eşlik ediyor. Instagram, Snapchat, Tiktok gibi sosyal medya platformları ile birlikte yeni medya, sadece içerik tüketimi değil, aynı zamanda içerik üretimi konusunda da büyük bir özgürlük sunmuş oldu. Sosyal medyada herhangi biri, yeni medya sayesinde potansiyel bir içerik üreticisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Sonraki günlerde gönderisini izlediğiniz kişinin izlenmesi ve takipçisi arttığı zaman sanki siz ünlü etmişsiniz gibi telefona Fatih Terim gururlu bakışı atabilirsiniz.
Tüketim Alışkanlıklarımız Nasıl Değişti?
Eskiden bir diziyi izlemek için haftalarca yeni bölüm beklerdik. 18 yıldan bu günümüze kadar gelen Arka Sokaklar en iyi örnek olabilir. Şimdi ise “binge-watching” kavramının hayatımıza girmesiyle tüm sezonu bir güne sığdırabiliyoruz. Aynı şekilde, gazete okumak için sabahı beklememize gerek kalmadan Twitter’da anlık gündem akışını takip edebiliyoruz. Bu hız ve erişilebilirlik, medya tüketimimizi hızlandırdı ve anlık hale getirmiş oldu. Fakat bu hızın, bilgi kirliliği ve haberin doğruluğu gibi yeni zorlukları da beraberinde getirdiğini unutmamak gerekiyor.
Sonuç olarak geleneksel medya yerini daha esnek, etkileşimli ve kullanıcı odaklı yeni medya türlerine bıraktı. Medya tüketim alışkanlıklarımız değişti ve bu değişim, hayatımızın her alanına dokundu. Artık medya tüketimi, sadece bilgi almak için değil, aynı zamanda eğlenmek, öğrenmek ve kendi sesimizi duyurmak için de kullandığımız bir araç haline geldi. Ancak geleneksel medya bu değişim karşısında tamamen geri adım atmış değil. TV kanallarının internet üzerinden yayın yapmaları, radyoların podcast’lere evrilmeleri, gazete ve dergilerin dijital abonelik modelleri ile hayatta kalmaya çalışmaları, geleneksel medyanın dijital dünyaya ayak uydurmak için büyük bir dönüşüm sürecinden geçiyor olmasının bir göstergesi.